آيا امام زمان (عج) همه کافران و مشرکان را گردن مي زند؟
 

بسياري از افراد در مورد قيام حضرت تصور مي کنند که اين قيام منجر به بزرگ ترين و خونين ترين جنگ تاريخ مي شود و حضرت سال ها با جنگ و قيام مسلحانه به مبارزه با کفر و شرک و نفاق مي پردازد و همه کفار و مشرکين و دشمنان اسلام، حتي مسلمانان سست ايمان را مي کشد و بعد از اين جنگ خونين، هر کس مي ماند، اهل سعادت و ايمان خواهد بود.
معمولاً نقاشي هايي هم که از امام زمان (عج) کشيده مي شود، تصوير مردي است که روي اسب نشسته و شمشير خود را بلند کرده و آماده دادن دستور نبرد است، آيا واقعاً اين گونه است؟

قيامي فکري و فرهنگي
 

قضا و تکامل و قطعي درمورد جزييات قيام امام زمان (عج) براي ما ممکن نيست، اما آن چه از جمع بندي روايات و دلايل عقلي به دست مي آيد، اين است که انقلاب جهاني امام زمان (عج)، پيش از هر چيز، انقلابي فرهنگي و فکري است، نه نظامي و کودتايي و به خاطر همين شيوه است که اکثر مردم بدون هيچ جنگ و خون ريزي و مقاومتي، جذب حکومت امام مي شوند.
حتي اگر ظهور امام زمان (عج) را در همين سال ها در نظر بگيريم، چگونه مي توان تصور کرد که بدون کار فکري و فرهنگي و روشن کردن حقيقت براي مردم، جمعيتي چند ميلياردي حاضر به پذيرش تفکر و عقيده ما شوند و دست از دين و آيين و عقايد و باورهاي خود بردارند يا چگونه مي توان اين جمعيت عظيم را به زور همراه کرد؟

فرزند یحیی و از سرزمین «نهروان» که منطقه‌ای میان عراق و ایران است. بعضی او را ایرانی و از مردمان فارس دانسته‌اند».(1) لقب تمّار را از این جهت به میثم داده‌اند که وی در کوفه خرما فروش بود.(2)
ابن حجر عسقلانی می‌نویسد:
میثم برده زنی از بنی اسد بود . علی (علیه‌السّلام) او را خریداری کرد و آزاد نمود ولی او به گونه ای دیگر اسیر شد ، اسیر ولای علی و محبت و عشق او . وى شیفته آن بود که از محضر امیر مؤمنان على (علیه اسلام) علم و حکمت بیاموزد. از این رو دل و جان خود را دربست در اختیار معارف علوم علوى گذاشت. حضرت (علیه اسلام) نیز که او را لایق و با استعداد یافت, دانش و حکمت هاى فراوانى به وى آموخت, حتى برخى اسرار را که به هر کس نمى توان گفت و آگاهى از حوادث آینده و بلاها و فتنه هاى زمانه را در اختیار او گذاشت. از این رو میثم تمّار را (صاحب سرّ) امیر المؤمنین مى دانند.(3)

اين كه چه علل و عواملي باعث دگرگوني هاي اجتماعي است، سؤال اصلي و محوري اين نوشتار را تشكيل مي دهد و با توجه به بضاعت علمي و منابع موجود به آن پاسخ داده خواهد شد.
فرضيه اي كه در صدد بررسي آن هستيم اين است كه محتواي باطني انسان (انديشه، عقيده و ايدئولوژي) بويژه فطرت كمال جويي و تجدد خواهي انسان علت اكثر دگرگوني هاي اجتماعي است. اين فرضيه با توجه به اين اصل بررسي مي شود كه فرد و جامعه هر دو اصيل اند. و به تعبيري ديگر اين "انسان" است كه اصالت دارد، به عنوان يك موجود با شعور، آگاه، دين خواه و عقل گرا با فطرتي كه طالب كمال و تعالي است.

علل و عوامل دگرگوني اجتماعي

1. خون و نژاد

طبق اين نظريه، عامل اساسي پيش برنده تاريخ، نژادها هستند; زيرابعضي نژادها و خون ها استعداد فرهنگ آفريني و تمدن گستري دارند و برخي ديگر خير. بعضي مي توانند علم و صنعت و اخلاق توليد كنند و گروهي صرفاً مصرف كننده اند.

ميثم تمار كه به گفته فرزندانش، اصل او از آبادي‏هاي نهروان است و ميان اعراب به عنوان يك نفر عجم شناخته مي‏شد، بدون شك ايراني و به احتمال ضعيف، از نژاد آريا و اهل فارس و خراسان و به احتمال قوي، از نژاد كُرد است.

 

ميثم، فرزند يحيي، از وفادارترين و از نزديك‏ترين ياران علي عليه‏السلام به شمار مي‏رفت. شيخ طوسي وي را از ياران امام علي، امام حسن و امام حسين عليهم‏السلام شمرده است.1 آن حضرت بسياري از دانش‏ها و اسرار را به او آموخت و ميثم، صاحب سرّ و يگانه شاگرد آن حضرت بود و از آن‏جا كه در كوفه خرما مي‏فروخت، او را تمّار مي‏گفتند.
ابن ابي الحديد مي‏نويسد:
علي عليه‏السلام دانش‏هاي فراواني به ميثم آموخت و اسرار غيبي و امور سرّي را به او ياد داد.2
وي همواره بر دوستي امام علي عليه‏السلام پاي‏بند بود و تهديدهاي بني‏اميه نتوانست حتي در ظاهر، او را از علي عليه‏السلامجدا كند؛ زيرا او به يقين علي را دريافته بود و در پايان به جرم علي‏دوستي، به شهادت رسيد.